یکی از پیچیده ترین و چالش برانگیزترین مواردی که هر میزبان یا سر میزبان رستوران با آن روبرو است بحث ارائه صورتحساب به مهمان است. این بخش از سرویس دهی نه تنها برای میزبانان استرس فراوان به همراه دارد، بلکه ذهن مدیران و سرپرستان را نیز درگیر کرده است، چرا که اقدام صحیح و به موقع می تواند مشتریان رستوران یا هتل را تبدیل به مهمانان دائمی و وفادار کرده و یا بلعکس آنها را با خاطره ای تلخ و منفی بدرقه نماید. لذا در زیر بطور خلاصه مواردی را که میزبانان و مدیران در ارائه صورتحساب باید رعایت نمایند، ذکر می کنیم:
زمان ارائه صورتحساب :
هرگز در ارائه صورتحساب عجله نکنید، ارائه صورتحساب مهمان پیش از درخواست او موجب می شود مهمان بپندارد که رستوراندار تمایل دارد او زودتر از رستوران خارج شود و فقط پول اوست که اهمیت دارد، همچنین تاخیر نیز جایز نیست زیراکه مهمان معمولا زمانی که صورتحساب درخواست می کند، قصد ترک رستوران را دارد و طبعاً عجله نیز دارد، پس بعد از درخواست او نباید ارائه صورتحساب بیش از 2 تا 3 دقیقه زمان ببرد. گاهاً در زمان صبحانه و یا عصرانه های کافی شاپ، شما می توانید صورتحساب را همزمان با سرو غذا یا نوشیدنی ارائه کنید.
نحوه ارائه صورتحساب :
صورتحساب باید به صاحب مراسم و یا میزبان میز ارائه شود (اینجا منظور از “میزبان میز” شخصی است که اقدام به دعوت از دیگران کرده و سایر مشتریان آن میز مهمان او بوده و او پرداخت کننده صورتحساب است). پرسنل باید هوشمندانه از پیش میزبان مهمانی یا هر میز مشخص را شناسایی کرده و صورتحساب را به او ارائه نمایند. در صورتی که پرداخت کننده میز مشخص نیست، پرسنل رستوران می توانند مودبانه با جمله “صورتحساب را به چه کسی باید ارائه کنم” سراغ او را بگیرند و یا در نهایت در صورتی که میز، پرداخت کننده مشخصی ندارد، صورتحساب را در وسط میز یا در گوشه آن قرار داده و میز را ترک کنند.
باید توجه داشت که صورتحساب باید کاملا تمیز و مرتب و عاری از هرگونه لک و کثیفی یا چربی باشد و صورتحساب ترجیحاً نباید برای سایر میهمانان میز (به غیر از صاحب مراسم) قابل رویت باشد. بسیاری از رستوران ها صورتحساب را داخل فولدر یا جعبه های مخصوص آن قرار می دهند. همچنین در صورتی که صورتحساب نیاز به امضاء دارد، قرار دادن خودکار با آرم هتل یا رستوران نباید فراموش شود (این مورد برای مهمانانی که از کارت اعتباری برای پرداخت استفاده می کنند و یا مهمانان مقیم هتل ها بسیار رایج است).
توضیح صورتحساب :
به یاد داشته باشید که چک و چانه زدن با مهمان در خصوص مبلغ صورتحساب کاملا اشتباه است. در صورتی که مهمان سوالی دارد خیلی مودبانه و صبورانه سعی کنید در نهایت سادگی و آرامش پاسخ مناسب را ارائه دهید و در صورتی که مهمان به درست یا اشتباه اعتراض دارد حتما مدیر سالن یا رستوران را جهت پاسخگویی صدا کنید. اگر اعتراض مهمان صحیح بود بدون بهانه جویی و توجیه در جهت رفع اشکال و ارائه صورتحساب صحیح اقدام نموده و حتما از مهمان عذرخواهی کنید و در صورتی که سوء تفاهم ایجاد شده بود سعی کنید کاملا شفاف سازی نمائید. در نهایت یادتان باشد هزینه جذب مشتری جدید 5 برابر حفظ مشتری فعلی است و مشتریانی که شما مشکلشان را مدبرانه حل کرده اید به مراتب وفادارتر از سایر مشتریان خواهند بود.
دریافت صورتحساب :
پس از ارائه صورتحساب و توضیحات لازم، ایستادن سر میز و انتظار برای دریافت مبلغ صورتحساب ممنوع است. میز را ترک کنید و چند دقیقه ای به مهمان فرصت دهید تا در صورت نیاز فاکتور را بررسی نموده و پس از شمارش مبلغ، آن را برای شما بگذارد. اگر مهمان سریعاً بعد از ارائه صورتحساب مبلغ آن را پرداخت کرد، می توانید به میز برگردید و فولدر صورتحساب را بردارید، چراکه منتظر نگه داشتن مهمان کار حرفه ای نیست، اما سعی کنید حتی الامکان مبلغ را در حضور مهمان شمارش نکنید. همچنین به یاد داشته باشید ما میزبانان حق نداریم از حیطه ادب و آداب حرفه ای خارج شویم. تعارف های زیاد جهت ایجاد صمیمیت بیش از حد و اصرارهای بی جا مبنی بر عدم پرداخت صورتحساب، خصوصاً برای مهمانان خارجی ابداً حرفه ای نیست.
پرداخت انعام :
پرسنل رستوران یا هتل در این خصوص باید کاملا آموزش دیده و حرفه ای عمل کنند. تأکید می شود میزبانان به هیچ عنوان حق مطالبه و یا یادآوری انعام را نداشته و در صورتی که مشتریان انعامی پرداخت نمودند می بایستی بدون شمارش، آن را دریافت و تشکر و قدردانی کنند. مطلب قابل توجه آن است که میزبان حق ندارد باقی پول مهمانان را به عنوان انعام فرض کرده و آن را برداشت کند. مابقی مبلغ صورتحساب می بایستی داخل همان فولدر به مهمان باز گردانده شود و در صورتی که مهمان بخواهد انعام دهد آن را روی میز رها کرده و یا قبل از بازگرداندن مابقی مبلغ، میز را ترک می کند. باید دقت کنید در صورت پرداخت و یا عدم پرداخت انعام از سوی مهمان، هیچ تفاوتی در رفتار و خدمات شما نباید مشاهده گردد.
مرحله نهایی :
مراحل آخر پذیرایی از مهمان یا (Last Impression) مانند مراحل اولیه برخورد با او یا (First Impression) بسیار مهم و حیاتی بوده و این لحظات معمولا همیشه در یاد و خاطر مهمان می ماند. لذا پیش از خروج او مطمئن شوید مهمان از خدمات شما رضایت کامل دارد و فراموش نکنید که اگر فرم نظرسنجی برای مهمان دارید، حتما آن را در این مرحله ارائه نموده و یا شفاهاً نظر و پیشنهادش را دریافت کنید. در انتها مهمان خود را تا درب رستوران بدرقه و مشایعت کنید. تشکر و ادای احترام در تمام مراحل، اعم از ارائه صورتحساب، دریافت آن و یا دریافت فرم نظرسنجی ضروری است.
در انتها فراموش نکنیم که ادامه حیات و موفقیت تجاری ما بستگی به رعایت همین نکات کوچک و حرفه ای در مراحل پذیرایی داشته و مهمانی که با این نکته سنجی در تمام روند سرویس دهی روبرو شود، به مرور تبدیل به مهمانی وفادار و دائمی گردیده و از طریق تبلیغات غیرمستقیم و دهان به دهان سود سرشاری را برای ما به ارمغان می آورد.
محمدرضا تهرانی
کارشناس ارشد مدیریت هتلداری